©ENSCHEDE, In de verte zijn een paar reeën te zien. Ze zijn sinds jaar en dag onderdeel van het weidse natuurgebied rond de luchthaven Twente. Maar te zien voor het ‘gewone’ publiek waren de dieren hier nooit. Het luchthaventerrein gold, toen defensie hier nog de thuisbasis had en militaire en burgervliegtuigen nog veelvuldig gebruik maakten van de start- en landingsbaan, als een nagenoeg verboden gebied.
Maar dat gaat veranderen. Twente begroet met ingang van 10 april zo’n 130 hectare aan nieuw natuur- en recreatiegebied. Vele kilometers aan hekken worden weggehaald, de fietser en wandelaar krijgen ruim baan. Een Fliegerhorst- fietsroute, een verwijzing naar de ruim 85-jarige, deels Duitse geschiedenis van het vliegveld, omvat 26 kilometer rond het luchthavengebied. De wandelaar kan over een traject van 25 kilometer royaal uit de voeten. Het brengt de bezoeker door een prachtig gebied, met naast de nieuwe paden meanderende beken en kunstmatig uitgegraven poelen als veredelde bomkraters.
In het gebied is, naast de schuwe reeën, veel te zien. Wat op deze zonnige doordeweekse ochtend opvalt is de weidsheid. „Misschien wel uniek voor Twente, dat toch vooral wordt gekenmerkt door het coulissenlandschap”, zegt Nicky Struijker Boudier, woordvoerster van Area Development Twente (ADT), de gebiedsregisseur die zorgt voor begeleiding van de beoogde Technology Base, de luchthaven voor klein zakelijk vliegverkeer, woningbouw en de natuurontwikkeling.
Er is veel meer gebeurd dan het verwijderen van hekwerk. De fiets- en wandelroute, al dan niet gecombineerd, is nagenoeg klaar, daarnaast zijn er paden voor ruiters en mountainbikers. Onderweg stuit de recreant overal op de geschiedenis van het gebied. Struijker Boudier: „We werken aan een belevingspad waar ook het verhaal van de voormalige vliegbasis en het omliggende gebied wordt verteld.”
Dat belevingspad is nog niet af. Zo moet aan de westzijde van het gebied, niet ver van de oude aankomst- en vertrekhal, een uitkijktoren verrijzen die appelleert aan de terminal en verkeerstoren van voor de Tweede Wereldoorlog. Ook wordt gewerkt aan een nieuwe invulling voor de handschietbaan. Dit voormalige oefenterrein is later gereed en toegankelijk en moet aan de hand van de bevindingen van cultureel antropoloog Jan Schukkink onderdelen van de rijke geschiedenis van het gebied belichten. Schukkink is auteur van het boek Levend landschap over het luchthaventerrein.
Wat opvalt is dat verschillende objecten bewaard zijn gebleven die herinneren aan het vroegere gebruik van het gebied als militaire- en burgerluchthaven. Ze zijn ingepast als onderhoudende ingrediënten van het belevingspad: het zogeheten Dopplergebouw waar vroeger de motoren van F16-straaljagers werden getest en twee gewezen imposante brandstoftanks. Wie straks het Dopplergebouw betreedt stapt een audio-centrum binnen, waar de geluiden van vliegtuigen en dieren zijn te horen. De oude brandstoftanks zijn omgevormd tot ‘de Parallax’, een verwijzing naar het kijken met twee ogen. Dat kan bovenop de tanks, als een uitkijkpost voor natuur- en vogelliefhebbers, maar is ook mogelijk via tunnels met kijklenzen waarmee de tanks en het landschap vanaf de grond kunnen worden bekeken.
Het Dopplergebouw, het schietbaancomplex en de tot Parallax omgebouwde brandstoftanks hebben dus na een grondige opknapbeurt een nieuwe functie gekregen. Daarvoor ontwikkelden Paul de Kort en Marcel Eekhout de plannen, in opdracht en samenspraak met ADT. Het duo, respectievelijk beeldend kunstenaar en landschapsarchitect, heeft met succes geadviseerd niet tot sloop over te gaan. De Kort: „Je moet nooit iets afbreken waar je later misschien spijt van krijgt. Als je de bezoeker door het gebied wilt leiden en de geschiedenis wilt uitbeelden, doe dat dan aan de hand van fysieke restanten. Vertel het verhaal van stille getuigen en harde feiten.”
En natuurlijk is er de spottersheuvel, een nieuwe en vooral grotere plek van waar, aan de rand van de start- en landingsbaan, door de liefhebber startende en landende toestellen kunnen worden gadegeslagen. Een korte wandeling heuvel- op biedt een fraai uitzicht: op de reeën en op het groen. Het biedt ook een verre blik op de rokende pijpen van Twence en de industrie in het naburige Duitsland. Twee vliegen - kleine toestellen - zijn er deze dag te zien. Of er veel meer zullen volgen is afwachten.
